کلشی‌سین – COLCHICINE

کلشی‌سین (Colchicine) یک آلکالوئید طبیعی و سمی است که از گیاه “گل حسرت” (Colchicum autumnale) استخراج می‌شود. این پودر زرد کم‌رنگ (که در مقابل نور تیره می‌شود) مکانیسم اثر بسیار جالبی دارد: این ماده با اتصال به پروتئین توبولین، از تشکیل میکروتوبول‌ها جلوگیری کرده و فرآیند تقسیم سلولی (میتوز) را در مرحله متافاز متوقف می‌کند. این ویژگی باعث شده تا کلشی‌سین ابزار اصلی متخصصان اصلاح نباتات و ژنتیک گیاهی برای ایجاد گیاهان “پلی‌پلوئید” (Polyploid) باشد. با اعمال کلشی‌سین روی جوانه‌ها، تعداد کروموزوم‌های سلول دو برابر می‌شود (مثلاً تولید هندوانه بی‌هسته یا گل‌های درشت‌تر). در پزشکی، دارویی قدیمی و موثر برای درمان حملات حاد “نقرس” (Gout) و تب مدیترانه‌ای فامیلیال (FMF) است.

کاربردها و مصارف

• القای پلی‌پلوئیدی (افزایش کروموزوم) در اصلاح نباتات و تولید بذر.
• مطالعه کاریوتایپ و توقف میتوز در آزمایشگاه سیتوژنتیک.
• داروی درمان نقرس و بیماری‌های التهابی خاص.
• تحقیقات سرطان (ضد میتوز).

نکات ایمنی

• سمیت فوق‌العاده بالا: دوز کشنده آن بسیار پایین است (چند میلی‌گرم).
• تجهیزات: کار فقط با دستکش، ماسک و زیر هود (جذب پوستی دارد).
• حساسیت نوری: به نور حساس است (ظروف تیره).
• نگهداری: در جای خشک، خنک و قفل شده.