دی-تیوتریتول (DTT) گرید بیولوژی مولکولی – DL-DTT (DL-Dithiothreitol)

دی-تیوتریتول (DTT) که با نام تجاری معرف کللند (Cleland’s Reagent) نیز شناخته می‌شود، یک ترکیب آلی گوگرددار با دو گروه تیول (-SH) است. این ماده پودری سفید با بوی مشخص و ناخوشایند (اما کمتر از مرکاپتواتانول) است. DTT یکی از قوی‌ترین و پرکاربردترین عوامل احیاکننده (Reducing Agent) در بیوشیمی و بیولوژی مولکولی است. مکانیسم عمل آن بر پایه واکنش تبادل تیول-دی‌سولفید است؛ DTT با پیوندهای دی‌سولفیدی (S-S) درون یا بین مولکول‌های پروتئین واکنش داده و آن‌ها را می‌شکند (احیا می‌کند) و خود به یک ساختار حلقوی شش‌ضلعی بسیار پایدار تبدیل می‌شود. این پایداری ترمودینامیکی محصول واکنش، باعث می‌شود DTT قدرت احیاکنندگی بسیار بالایی داشته باشد و واکنش را به سمت کامل شدن پیش ببرد.

در تکنیک الکتروفورز پروتئین (SDS-PAGE)، استفاده از DTT در بافر نمونه (Sample Buffer) حیاتی است. این ماده با شکستن پیوندهای دی‌سولفیدی، ساختار سوم و چهارم پروتئین‌ها را کاملاً باز (Denature) کرده و آن‌ها را به زنجیره‌های پلی‌بپتیدی خطی تبدیل می‌کند تا تفکیک دقیق بر اساس وزن مولکولی امکان‌پذیر شود. در آزمایش‌های آنزیمی، DTT با غلظت‌های پایین (1-5 mM) به بافرهای واکنش اضافه می‌شود تا گروه‌های سولفیدریل (SH) موجود در جایگاه فعال آنزیم‌ها را در حالت احیا شده نگه دارد و از غیرفعال شدن آنزیم در اثر اکسیداسیون هوا جلوگیری کند. این ویژگی برای آنزیم‌های حساس مانند DNA پلیمرازها و ترانس‌کریپتاز معکوس (RT) ضروری است. گرید بیولوژی مولکولی این محصول فاقد آلودگی‌های پروتئازی و نوکلئازی است.

کاربردها و مصارف

• احیا و باز کردن پیوندهای دی‌سولفیدی در آماده‌سازی نمونه‌های SDS-PAGE.
• محافظت از آنزیم‌ها و پروتئین‌های دارای گروه تیول در برابر اکسیداسیون.
• استفاده در بافرهای استخراج RNA برای مهار RNaseها (با شکستن ساختار آن‌ها).
• واکنش‌های کونژوگاسیون شیمیایی.

نکات ایمنی

• پایداری: در محلول آبی ناپایدار است و به سرعت توسط اکسیژن هوا اکسید می‌شود (باید تازه تهیه شود یا فریز گردد).
• سمیت: محرک و سمی است.
• نگهداری: در یخچال (۲-۸ درجه) و محیط خشک.