بیسفنول آ (BPA) – BISPHENOL A

بیسفنول آ (Bisphenol A) یا به اختصار BPA، یک ترکیب آلی با دو گروه عاملی فنلی است. این ماده به صورت دانه‌ها یا پرک‌های سفید رنگ با بوی ملایم فنلی عرضه می‌شود. BPA یکی از پرحجم‌ترین مواد شیمیایی تولید شده در جهان است و نقش “مونومر” (Monomer) را در صنعت پلیمر ایفا می‌کند. کاربرد اصلی آن در تولید پلاستیک‌های شفاف و نشکن “پلی‌کربنات” (Polycarbonate) است که در ساخت بطری‌ها، لنز عینک، CD/DVD و شیشه‌های ایمنی استفاده می‌شود. همچنین جزء اصلی در ساخت “رزین‌های اپوکسی” است که به عنوان چسب، پوشش محافظ قوطی‌های کنسرو و کفپوش‌های صنعتی کاربرد دارند. در آزمایشگاه، BPA برای سنتز پلیمرها و به عنوان استاندارد در آنالیزهای محیط زیست (بررسی آلودگی آب) استفاده می‌شود.

کاربردها و مصارف

• تولید رزین‌های اپوکسی و پلاستیک پلی‌کربنات.
• سنتز پلی‌سولفون‌ها و پلی‌استرهای ویژه.
• تولید کاغذهای حرارتی (فیش پرینتر).
• آنتی‌اکسیدان در نرم‌کننده‌های PVC.

نکات ایمنی

• اختلال غدد: BPA یک “مختل‌کننده غدد درون‌ریز” (Endocrine Disruptor) است و شبیه استروژن عمل می‌کند.
• ایمنی: تماس پوستی و استنشاق غبار آن خطرناک است.
• محیط زیست: برای آبزیان سمی است.