استانیلید – ACETANILIDE (N-Phenylacetamide)

استانیلید (Acetanilide) با نام شیمیایی N-فنیل‌استامید، یک جامد کریستالی سفید تا خاکستری است که از استیله شدن آنیلین به دست می‌آید. این ماده از نظر تاریخی اهمیت زیادی دارد؛ زیرا با نام تجاری “آنتی‌فبرین” (Antifebrin)، یکی از اولین داروهای سنتتیک ضد تب و ضد درد بود که وارد بازار شد (هرچند بعدها به دلیل عوارض جانبی با استامینوفن جایگزین شد). امروزه کاربرد اصلی استانیلید در صنایع شیمیایی به عنوان یک ماده واسطه (Intermediate) است. در سنتز داروها، این ماده پیش‌ماده کلیدی برای تولید سولفونامیدها (آنتی‌بیوتیک‌های سولفا) و پنی‌سیلین است. همچنین در صنعت لاستیک به عنوان شتاب‌دهنده ولکانیزاسیون و در صنعت رنگ برای تولید رنگ‌های نساجی استفاده می‌شود. یکی دیگر از کاربردهای جالب آن، استفاده به عنوان پایدارکننده (Stabilizer) در محلول‌های پراکسید هیدروژن (آب اکسیژنه) صنعتی برای جلوگیری از تجزیه آن است.

کاربردها و مصارف

• ماده واسطه در سنتز آنتی‌بیوتیک‌های سولفونامیدی و رنگ‌ها.
• پایدارکننده (Stabilizer) پراکسید هیدروژن و استرهای سلولز.
• شتاب‌دهنده در صنعت لاستیک.
• استاندارد ذوب در آزمایشگاه‌های آموزشی شیمی آلی.

نکات ایمنی

• سمیت: مصرف خوراکی آن سمی است و باعث سیانوز (کبود شدن) می‌شود.
• محرک: تماس با پوست و چشم تحریک‌کننده است.
• نگهداری: در ظروف دربسته و جای خشک.