آکریدین اورنج – ACRIDINE ORANGE

آکریدین اورنج (Acridine Orange) یا AO، یک رنگ فلورسنت کاتیونی نفوذپذیر به سلول است که کاربرد ویژه‌ای در بیولوژی سلولی و میکروبیولوژی دارد. ویژگی منحصر به فرد این رنگ، خاصیت “متکروماریک” (Metachromatic) بودن آن است؛ یعنی بسته به اینکه به چه نوع مولکولی متصل شود، رنگ فلورسانس متفاوتی ساطع می‌کند. وقتی آکریدین اورنج در غلظت‌های پایین به DNA دو رشته‌ای متصل می‌شود (توسط مکانیسم Intercalation)، نور سبز (525 nm) ساطع می‌کند. اما وقتی به RNA تک رشته‌ای یا DNA دناتوره شده متصل می‌شود (از طریق برهم‌کنش الکترواستاتیک با فسفات‌ها)، نور نارنجی-قرمز (650 nm) ساطع می‌کند. این ویژگی به محققان اجازه می‌دهد تا همزمان وضعیت DNA و RNA سلول را بررسی کنند و سلول‌های فعال (با RNA زیاد) را از سلول‌های غیرفعال تشخیص دهند.

تشخیص لیزوزوم و آنالیز اسپرم

آکریدین اورنج خاصیت “لیزوزوم‌تروپیک” دارد؛ یعنی در اندامک‌های اسیدی سلول مانند لیزوزوم‌ها تجمع می‌یابد. در pH اسیدی داخل لیزوزوم، این رنگ پروتونه شده و نمی‌تواند خارج شود، که منجر به فلورسانس نارنجی درخشان می‌شود. این ویژگی برای مطالعه اتوفاژی و سلامت لیزوزوم‌ها کاربرد دارد. همچنین در مراکز درمان ناباروری، تست آکریدین اورنج برای بررسی سلامت DNA اسپرم و تشخیص شکست DNA استفاده می‌شود.

کاربردها و مصارف

• تمایز همزمان DNA و RNA در میکروسکوپی فلورسانس.
• شمارش گلبول‌های سفید و تشخیص انگل‌هایی مثل مالاریا.
• بررسی سلامت و یکپارچگی DNA اسپرم.
• رنگ‌آمیزی لیزوزوم‌ها و مطالعه اتوفاژی.
• تشخیص باکتری‌ها در نمونه‌های بالینی و محیطی.

نکات ایمنی

• خطر جهش‌زا (Mutagen): این ماده به DNA متصل می‌شود و پتانسیل ایجاد جهش دارد؛ حتماً با دستکش کار شود.
• سمیت: سمی است و نباید استنشاق شود.
• دفع: پسماند آن باید به عنوان زباله خطرناک شیمیایی امحاء شود.
• نگهداری: در دمای محیط، خشک و دور از نور.