آمونیوم سیترات دی‌بازیک – AMMONIUM CITRATE DIBASIC

آمونیوم سیترات دی‌بازیک (Diammonium hydrogen citrate) نمکی آلی با فرمول (NH4)2HC6H5O7 است. این ماده به صورت کریستال‌های سفید یا گرانول عرضه می‌شود که بوی خفیف آمونیاک دارد. مهم‌ترین کاربرد استاندارد و جهانی این ماده در شیمی تجزیه و کشاورزی، “تعیین فسفر قابل جذب” در کودهای شیمیایی است. محلول آمونیوم سیترات می‌تواند فسفات‌های نامحلول در آب (مانند دی‌کلسیم فسفات) را حل کند و معیاری برای سنجش میزان فسفری باشد که گیاه واقعاً می‌تواند از کود جذب کند. علاوه بر این، به عنوان یک عامل بافری (Buffer) در محدوده pH 4 تا 5 در آزمایشگاه‌های بیوشیمی و داروسازی استفاده می‌شود.

کاربرد در شستشوی شیمیایی و صنعت

در صنعت، آمونیوم سیترات یک عامل شلاته‌کننده (Chelating agent) عالی برای یون‌های آهن است. محلول‌های آن برای شستشوی شیمیایی بویلرها و لوله‌های زنگ‌زده استفاده می‌شود؛ زیرا زنگ آهن را بدون آسیب رساندن به فلز پایه حل می‌کند (Pickling agent). همچنین در نساجی برای تثبیت رنگ (دندانه) و در صنایع غذایی به عنوان تنظیم‌کننده اسیدیته کاربرد دارد.

کاربردها و مصارف

• معرف استاندارد برای سنجش فسفات در کودها.
• زنگ‌زدایی و رسوب‌زدایی از تجهیزات صنعتی (Chemant).
• بافر در فرآیندهای شیمیایی و دارویی.
• جایگزین اسید سیتریک در برخی واکنش‌ها.

نکات ایمنی

• تحریک: ممکن است باعث تحریک پوست و چشم شود.
• نگهداری: در جای خشک و خنک (جاذب رطوبت است).
• تجزیه: در صورت گرم شدن آمونیاک آزاد می‌کند.