آلوکسان (مونو هیدرات) – ALLOXAN (MONO)

آلوکسان (Alloxan) با فرمول شیمیایی C4H2N2O4، یک مشتق اکسید شده از اسید اوریک و یک ترکیب پیریمیدینی است که معمولاً به صورت مونو هیدرات عرضه می‌شود. این ماده پودری کریستالی سفید یا بی‌رنگ است که در آب حل می‌شود اما محلول آن ناپایدار است. آلوکسان شهرت و کاربرد اصلی خود را مدیون سمیت انتخابی و منحصر به فردش برای سلول‌های بتا (β-cells) در جزایر لانگرهانس پانکراس است. این ماده با ساختار مشابه گلوکز، توسط ناقل گلوکز (GLUT2) وارد سلول‌های بتا می‌شود و با تولید رادیکال‌های آزاد سمی (ROS)، باعث تخریب DNA و مرگ این سلول‌ها می‌گردد. نتیجه این تخریب، توقف تولید انسولین و ایجاد دیابت شیرین (Type 1 Diabetes) است.

کاربرد در تحقیقات پزشکی و دارویی

در سراسر جهان، پژوهشگران دیابت از آلوکسان برای ایجاد “مدل‌های حیوانی دیابت” (در موش و خرگوش) استفاده می‌کنند تا اثربخشی داروهای جدید پایین‌آورنده قند خون، انسولین‌های جدید و روش‌های پیوند پانکراس را بررسی کنند. دوز مصرفی آن بسیار حساس است و باید دقیق محاسبه شود.

کاربردها و مصارف

• القای دیابت تجربی (Experimental Diabetes) در حیوانات آزمایشگاهی.
• تحقیقات بر روی مکانیسم‌های تخریب سلول‌های بتا و استرس اکسیداتیو.
• مطالعات داروشناسی داروهای ضد دیابت.
• سنتز برخی رنگ‌ها و ترکیبات آلی.

نکات ایمنی

• سمیت: ماده‌ای سمی است و باید با احتیاط فراوان استفاده شود.
• پایداری: محلول آن در pH خنثی ناپایدار است (باید در بافر سیترات سرد و تازه حل شود).
• نگهداری: در یخچال (۲ تا ۸ درجه) نگهداری شود.